ستاره هایی که هیچ گاه به توپ طلا نرسیدند؛ ژاوی تو تنها نیستی!



زمان، دوشنبه شب. مکان، زوریخ.
لیونل مسی برای سومین بار توپ طلا را به چنگ آورد تا در کنار "یوهان کرایوف"، "مارکو فان باستن" و "میشل پلاتینی" چهارمین فردی باشد که در بدست آوردن این عنوان –هت تریک- کرده. این همه ماحرا نبود نهم نوامبر شبی بود که رکورد پلاتینی هو توسط جوان آرژانتینی شکسته شد. او هم توانست سه بار پشت سر هم آقای فوتبال جهان لقب گیرد.
هیچ کس در اینکه عنوان مرد سای فوتبال جهان حق مسلم مسی بود شکی ندارد. او در سالی که گذشت در 5 تورنومنت بزرگ 35 پاس گل داد و خود نیز 59 بار دروازه حریفان را فرو ریخت. لئو نقش انکارناپذیری نیز در قهرمانی بارسلونا در لیگ قهرمانان اروپا داشت، جایی که او و هم تیمی هایش رئال را در نیمه نهایی و منچستر را در فینال از پیش رو برداشتند تا جام را ورزشگاه ومبلی بالای سر ببرند.
صحبت ما در مورد خود مسی نیست. بحث درباره هم تیمی او ژاوی است. ستاره ای که بعد از نائل شدن به رتبه پنجمین بازیکن دنیا در سال 2008، در سه سال بعد بطور متوالی در لیست بهترین ها سوم شد. او که 14 روز دیگر 32 ساله می شود شاید دیگر شانسی برای رسیدن به توپ طلا نداشته باشد، و این خود مایه شگفتیست که بازیکنی در این سطح از چنین عنوانی محروم شود.
بازیکنی که برخی او را بهترین هافبک مرکزی تاریخ فوتبال می دانند. کسی که به خوبی از میراثی که در فوتبال اسپانیا به او رسیده محافظت کرده. فوتبالی که به جای قدرت بدنی متکی به تکنیک و توانایی ذهنی بازیکن است. بنابراین می توان خوش بین بود او هنوز هم می تواند تا 2 یا 3 سال آینده در همین سطح بدرخشد و حتی روزی مانند مسی توپ طلا را بالای سر برد. گرچه که احتمال محقق شدن این حدس بسیار کم است.
این سرباز کاتالونیا تنها بازیکن افسانه ای دنیای توپ گرد نیست که دستش از عنوان بهترین بازیکن دنیا کوتاه مانده. از سال 1956 که " استنلی متیوز" بر بام دنیا استاد تا امروز بزرگان بسیاری بودند که در عین لیاقت نتوانستند به توپ طلا برسند. نگاهی به سیاهه این بازیکنان می اندازیم، لیستی که نام هایی بزرگ در آن ثبت شده اند.
لازم به ذکر است نام هایی که در این مطلب آورده می شود متعلق به ستارگانیست که در طول این سال ها و در یک دوره زمانی و یا یک جام معتبر به حدی خوش درخشیده اند که آن ها را لایق رسیدن به توپ طلا نموده است. بالطبع اینجا هیچ اعتراضی به کسانی که در هر سال توپ طلا بدست آورده اند وارد نشده. همچنین تا قبل از سال 1995 که ژرژ وه آ عنوان مذکور را بدست آورد تنها بازیکنان اروپایی می توانستند برای جایزه توپ طلا کاندید شوند، بنابر این امثال "مارادونا"، "پله" و بقیه بازیکنان غیر اروپایی که قبل از این سال دوران اوج خود را سپری می کردند در لیست ما جایی ندارند. از دگر سو می دانیم که عنوان توپ طلا و بهترین بازیکن جهان-جایزه فیفا- از سال 2010 با هم ادغام شده اند از این رو نامی از کسانی که جایزه فیفا را به چنگ اورده اند نیز در اینجا برده نمی شود.

دروازه بانان

در میان دروازه بانان، افساته روس ها لئو یاشین تنها کسی بود که به توپ طلا رسید. این رویداد که در سال 1963 اتفاق افتاد اولین و آخرین باری بود که آرای کارشناسان یک دروازبان را شایسته این عنوان دانستند. داستانی که از یک اصل مسلم پرده بر می دارد. این که فاصله دروازه ها تا توپ طلا بسیار زیاد است.
در دهه هفتاد دو دروازبان بودند که به معنای واقعی به حق خود نریسدند، یکی "سپ مایر" که بطور قطع بهترین دروازبان جهان در نیمه اول این دهه بود. کسی که سه بار پیاپی با بایرن مونیخ اروپا را فتح کرده و در همان زمان قهرمانی آلمان در یورو 1972 را دو سال بعد در جام جهانی تکرار کرد. متاسفاته در آن سال آلمان ها دو ستاره پرنور دیگر را نیز در میان ملی پوشان خود داشتند، "گرد مولر" و "فرانس بکن باوئر". درخشش مایر هیچ گاه مانند ای دو چشم ها را خیره نکرد.
دیگری نیز "دینو زوف"، کسی که توانست 21 ماه دروازه خود را بسته نگه دارد، او در سال 1973 بعد از یوهان کرایوف عنوان دوم یا توپ نقره ای را ازآن خود کرد. یوهان کرایوفی که در آن سال توانست با آژاکس سومین قهرمانی اروپا را برای غول های هلند بدست آورد. آن ها در آن سال یوونتوس و دینوزوف را در فینال جام باشگاه های اروپا با یک گل از پیش رو برداشتند. دیداری که اگر طی آن ایتالیا یی ها بار ها و بار ها فرصت های مسلم گلزنی را از دست نمی دادند، شاید جای زوف و کرایوف عوض می شد. دینو زوف یک بار دیگر تا آستانه رسیدن به عنوان مرد سال اروپا پیش رفت، در سال 1982 او در سن 40 سالگی جام جهانی را بالای سر برد و در همان سال ششمین بار اسکودتو را نیز بدست آورد. اما این بار هم هم تیمی او "پائولو روسی" با به ثمر رساندن شش گل در جام جهانی اسپانیا آرا را به نفع خود برگرداند. آیا پائولویی که نیمی از سال 82 را به خاطر محرومیت دور از میادین سپری کرد بیش از دینو زوف شایسته این عنوان بود؟
-در سال های اخیر نیز از این اتفاقات کم رخ نداده. بعنوان مثال به جای "پیتر اشمایکل" که با قهرمانی در یورو 92 به همراه دانمارک دنیا را شگفت زده کرد مارکو فان باستنی توپ طلا را برد که در نیمه نهایی همان جام در برابر اشمایکل پنالتی خود را از دست داده بود. در همان سال میلان نیز از گردونه رقایت های جام باشگا های اروپا کنار رفت ، شاید 29 گل فان باستن در رقابت های لیگ آن سال که به قهرمانی روسونری در فصل 91-92 منجر شد راه را برای رسیدن او به این عنوان هموارتر کرد. در سال 99 نیز اشمایکل که با معجزات خود در طول رقابت های جام باشگاه های اروپا -بخصوص فینال- نقش اصلی را در سه گانه منچستر ایفا کرد از مدعیان اصلی توپ طلا بود.



اسطوره باواریا الیور کان در سال های 2001 و 2002 نمایش های فوق بشری از خود ارائه می داد. او در فینال لیگ قهرمانان اروپا بعد از 120 دقیقه بازی، سه پنالتی والنسیایی ها را گرفت تا در آن سال یک تنه بایرن را قهرمان اروپا و بوندس لیگا کند، مایه تعجب است که آن سال الیور کان فقط توپ برنز را به دست آورد، و کیست که قبول نداشته باشد او برای رسیدن به جایزه اصلی بسیار محق تر از اوونی بود که در آن سال به لطف سه جام کم ارزش حذفی انگلیس، لیگ کاپ و یوفا توانست برنده توپ طلا لقب گیرد.
-جان لوییجی بوفون و ایکرکاسیایس نیز نام دروازبانانیست که با تیم کشور خود قهرمان جام جهانی شدند، در حالیکه فقط دو بار توپ از خط دروازهشان عبور کرد. این دو نقاط مشترک دیگری هم داشتند. هم بوفون و هم کاسیاس در فینال جام جهانی و در وقت های اضافه تیم خود را نجات دادند. جی جی ضربه زیدان را دفع کرد و ایکر مقدس در جدالی تک به تک روبن را ناکام گذاشت. سیاهه درخشش های کاسیاس در سطح ملی در اینجا به پایان نمی رسد در بازی حساس مرحله یک هشتم نهایی یورو 2008 او در جریان بازی به طرزی عجیب موقعیت 100 درصد کامورانزی را از روی خط دروازه بیرون کشید و در ضربات پنالتی هم در پنالتی لاجوردی پوشان را مهار کرد تا در جدال رو در رو با بوفون پیروز شود و همان سال با بقیه گاوبازها بر بام اروپا بایستد. این دو دروازبان وجه اشتراک دیگری هم داشتند هر دو در عین شایستگی از رسیدن به عنوان بهترین بازیکن اروپا باز ماندند. یکی در سال 2006 پشت سر هم تیمیش کاناوارو ایستاد و دیگری حتی در میان سه نامزد نهایی هم جایی نداشت.

مدافعان

برای انتخاب به عنوان بهترین بازیکن جهان، شرایط برای مدافعین خیلی بهتر از دروازبانان نیست.ولی از میان تمام آن ها هم فقط 3 نفر توانستند به این افتخار برسند. "فرانس بکن باوئر"، "ماتیاس سامر" و در همین اواخر "فابیو کاناوارو". اینجاست که بازبه این نتیجه می رسیم که برای انتخاب بعنوان بهترین بازیکن شرایط کاملا بسود کسانیست که پست تهاجمی دارند.
این علاقه به بازیکنان تهاجمی منتج به این نتیجه می شود که بسیاری از مدافعین بزرگ به حق خود نرسند. در این جمع 3 نام بیش از بقیه چشم را به خود خیره می کنند. "بابی مور"، "فرانکو بارزی" و "پائولو مالدینی" .
در سال 1966 که انگلیسی ها جام جهانی را فتح کردند، یک مهره کلیدی برایشان نقطه انکا بود. کاپیتان بابی مور. کسی که دوره بعد جام جهانی در سال 1970 هم با سه شیر ها در جام جهانی به فینال رسید اما این بار دوم شد، سالی که آن تکل معروف را روی پای "ژرزینیو" زد. مور در سال 1966 می توانست توپ طلا را برباید اما در آن سال هموطن او بابی چارلتون به این عنوان رسید. کسی که با به خاطر دو گلی که در نیمه نهایی جام جهانی همان سال وارد دروازه پرتقال کرد خود را از همه برای رسیدن به این افتخار محق تر نشان می داد.
در سال های 1987 تا 1992 که زوج رود گولیت و مارکو فان باستن توپ طلا را بین خود رد و بدل می کردند، به عقیده بسیاری از کارشناسان حداقل یکی از این توپ های زرد رنگ و درخشان باید به دیگر هم تیمی آن ها فرانکو بارزی می رسید. به طور قطع هیچ مدافعی تا کنون نتوانسته خود را به سطحی که بارسی در آن سال ها داشت برساند. بازیکنی که در تیم رؤیایی میلان که بهترین خط دفاع تاریخ را با خود داشت، هم رهبری می کرد، هم کاپیتان بود، و هم مغز متفکر.
در کلکسیون افتخارات کسی که یک چهارم قرن گذشته را در اوج قرار داشت، هفت اسکودتو و پنج جام معتبر اروپای در کنار بسیاری عنوان های دیگر را بدست آورده جای یک عنوان واقعا خالیست. صحبت درباره "پائولو مالدینیست" کسی که سال 1994 از آن او بود، بازیکنی که در کنار آلساندرو کاستاکورتا و فرانکو بارسی خط دفاعی تیمی را تشکیل می دادند که در فینال جام باشگاه های اروپای همان سال بارسای رؤیایی یوهان کرایوف را با نتیجه چهار بر صفر خرد کرد. در همان سال او اسکودتو را نیز فتح کرد و با تیم ملی کشورش را تا فینال جام جهانی بالا رفت. اما جایزه توپ طلای سال 1994 را "هریستو استوییچکوف" برد، بازیکنی که ذر آن سال غیر از رساندن بلغارستان به نیمه نهایی جام جهانی، حد اقل در قیاس با مالدینی کار بزرگ دیگری انجام نداد.

سه مدافع برتر دنیای فوتبال که در دستیابی به توپ طلا ناکام ماندند

مور

بارزی

مالدینی

از دیگر میان مدافعینی که می توانستند توپ طلا به دست آورند می توان به این نام ها اشاره کرد:

جیاسنتو فاکتی_ستون اصلی دفاع اینتر در سال 1965 که آن ها قهرمان اروپا شدند_ پاول بریتنر_کسی که در2 فینال جام جهانی گلزنی کرد_ آندریاس برمه" شاید بهترین دفاع چپ تاریخ، کسی که در سال 1990 که آلمان قهرمان اروپا شد، در یک شانزدهم، نیمه نهایی و فینال حساس ترین گل ها را به ثمر رساند_ گائتانو اسکیره آ _ فوق ستاره خط دفاعی ایتالیا در جام جهانی 1982 و بهترین لیبروی تاریخ بعد از بکن باوئر_ روبرتو کارلوس_ بازیکنی که در سای 2002 هم جام جهانی را فتح کرد و هم لیگ قهرمانان اروپا را_ لیلیان تورام_ دیوار نفوذ ناپذیر تیم فرانسه ای که هم قهرمان جهان شد و هم فاتح اروپا_ برتی فوکس و اولی اشتیلک آلمانی و در آخر آلساندرو نستای ایتالیایی

بازیکنان میانی

هافبک ها به اندازه مدافعین و دروازبان ها تکان دهنده نیست. اما مانند ژاوی، هستند بازیکنان بد شانسی که از رسیدن به این افتخار بزرگ باز ماندند. شاید چهل سال پبش هیچ کس در اینکه بهترین نام بهترین هافبک جهان "گونتر نتزه" است شک نداشت. بازیکنی که با عملکرد خارق العاده خود باعث شد آلمان ها در یورو 72 انگلستان را در ورزشگاه ومبلی با نتیجه سه بر صفر شکست دهند و در پایان بازی ها نیز جام قهرمانی را بالای سر ببرند. او در سالی که هم تیمیش بکن باوئر اولین توپ طلای خود را به چنگ آورد. در کنار دیگر هم تیمیش گرد مولر مشترکا به توپ نقره ای رسید. به احتمال فراوان به خاطر قهرمانی در بوندس لیگا این جایزه به قیصر تعلق یافت، اما نکته جالب اینجاست که درهمان سال این گونتر نتزه هافبک مونشن گلادباخ بود که به عنوان بهترین بازیکن آلمان انتخاب شد.
نتزه تنها هافبک بزرگ آلمان ها در دهه هفتاد نبود. در دو جام جهانی 1970 و 1974 که دومی را آلمانها توانستند بدست آوردند یک بازیکن به نتزه ترجیح داده می شد. او کسی نبود جز "ولفگانگ اوبرات". فوتبالیستی که به عقیده بسیاری ستاره جام جهانی 1970 بود. جامی که قهرمانش برزیل بود، تیمی که در تاریخ سیاره زمین مانند آن دیگر پیدا نمی شود. اما در سال 1970 باز هم آرا به نفع گرد مولر صادر شد ،بازیکنی که گل بیشتری زده بود.



همانگونه در این سال ها ژاوی و اینیستای اسپانیایی در کنار هم بهترین خط میانی دنیا را در تیم ملی و بارسلونا تشکیل می دهند. در دهه های 50 و 60 در کنار "لوئیس سوآرزی که اکثرا جزو سه نامزد نهایی توپ طلا بوداسپانیایی ها هافبک چپی را در خدمت داشتند که به جرآت می توان گفت در پست خود ار بهترین های تاریخ است. بازیکنی به نام "فرانسیسکو خنتو". او که در کنار امثال "آلفردو دی استفانو" و "فرانک پوشکاش" پنج جام معتبر اروپایی را برای رئال به ارمغان آورد هیچ گاه در انتخاب بهترین بازیکن فوتبال جهان به رتبه ای بهتر از پنجم دست نیافت.

در رئال مادرید باز هم هافبک هایی بودند که می توانستند در لیست برندگان توپ طلا جای بگیرند. اشاره ما به بازیکنیست که به خاطر مصدومیت فوتبال را کنار گذاشت. "برند شوستر" اصلی ترین کاندیدای دریافت توپ طلای سال 1980 بود. اما به جای او کارل هاینس رومنیگه ای عنوان را بدست آورد که در کنار شوستر و به همراه تیم ملی آلمان فاتح یورو 80 شده بود. ستاره های درخشان آن تورنومنت بدون شک شوستر 20 ساله ویلفرد فن موئر بلژیکی بودند و شوستر به نظر انتخاب شایسته تری برای عنوان بهترین بازیکن اروپا بود. اما رومنیگه در آن سال قهرمان بوندس لیگا شده بود، به نیمه نهایی جام یوفا رسیده بود و در فصل 79-80 31 گل به ثمر رسانده بود.
یکی دیگر از اعضای تیم میلان آریگو ساکی که مسلما لیاقتش خیلی بیشتر از دو توپ نقره بود "فرانک رایکارد" نام داشت. بازیکنی که هیچ گاه به اندازه دو هلندی دیگر که توپ های طلای آن سال ها را درو می کردند مورد توجه رسانه ها قرار نگرفت. رایکارد نقش کمرنگی در افتخارات آن دوره میلان نداشت، او کسی بود که در سال نود گل قهرمانی اروپا و دو گل در فینال جام بین قاره ای را برای سیاه و قرمز ها به ثمر رساند.
در میان دیگر هافبک های شایسته تاریخ می توان به این نام ها نیز اشاره کرد:
دراگان ژاجیچ، جیمی جانستون، سندرا ماتزولا، یوهان نیسکنس، ژان تیگانا و آلن ژیره.

مهاجمان

با اینکه تا بحال بیش از 30 تن از برندگان توپ طلا را مهاجمین تشکیل می دادند اما هنوز می توان نام هایی را یافت که علی رغم شایستگی هیچ گاه این جایزه را ازآن خود نکردند. مثلا "فرانک پوشکاشی" که علی رغم قهرمانی های پرشمار آن سال های رئال در اروپا هیچ گاه مقامی بهتر دومین بازیکن جهان را بعد از لوئیز سوارس بدست نیاورد. اگر جایزه توپ طلا چند سال زودتر متولد می شد قطعا پوشکاش یکی از برندگان آن بود. در آن سال ها او ستاره تیم مجارستان بود، تیم منقلب شده ای که انگلیس را در ومبلی 6 بر 3 در هم کوبید.
مهاجم بعدی جان چارلز نام دارد، کسی که بالاتر از نام های بزرگی مثل "دیه گو مارادونا" و" پلاتینی" به عنوان بهترین خارجی تاریخ سری آ نائل آمد. قدرت گلزنی او باور نکردنی بود، چارلز در لباس یوونتوس سه اسکودتو را فتح کرد و در طول پنج فصل 105 بار توپ را به تور دروازه ها چسباند. شاید اگر یوونتوس در دهه شصت چهره موفق تری در بازی های اروپایی از خود نشان می داد، امروز این بازیکن ولزی جایی در لیست ما نداشت.
جان چارلز تنها مهاجمنی نیست که قبلا سابقه پوشیدن پیراهن بینکونری را داشته ولی علی رغم شایستگی به توپ طلا دست نیافته. تیری آنری که اخیرا بازگشتی رؤیایی به آرسنال را تجربه کرده در اولین دوره حضورش در باشگاه لندنی 226 بار گلزنی کرد و دو بار هم قهرمان لیک برتر لقب گرفت. در سال 2004 تی تی به همراه آرسنال بدون حتی یک شکست به عنوان قهرمانی لیگ برتر دست یافت اما همه این ها در کنار 39 گل آنری در طول آن فصل برای رسیدن این فرانسوی به بزرگترین افتخار انفرادی تاریخ ورزشش تکافو نکرد. در سال عجیبی که طی آن یونان قهرمان یورو و پورتو قهرمان لیگ قهرمانان اروپا شد به جای آنری شفچنکو مرد سال فوتبال اروپا لقب گرفت.
در این لیست باز هم یوونتوسی وجود دارد، بازیکنی که در نوجوانی ستاره شد. "مایکل لادروپ" یک دهه در اوج درخشید و علی رغم روز های پر شکوهی که در تیم های طراز اول اروپا مثل یوونتوس، بارسلونا ، رئال مادرید و صد البته دانمارک اعجاب انگیز یورو 84 و جام جهانی 86 داشت هیچ گاه حتی در میان سه نفر اول هم حضور نداشت.

سه افسانه دیگری که نتوانستند به توپ طلا دست بیابند

Puskas

Elkjaer

Henry

هم تیمی پوشکاش در تیم ملی دینامیت دانمارک در دهه هشتاد از بهترین های دنیا بود. او که اسکاندیناوی نشینان را تا نیمه نهایی یورو پیش برده و "ورونا"ی کوچک را به اسکودتو رسانده بود، در سال هایی که به دوران پلاتینی مشهور است یک سال سومین و سال بعد دومین جایگاه را در مراسم مرد سال اروپا ازآن خود کرد.
در سال 1985 پلاتینی بعد از قهرمانی تراژیک در اروپا توپ طلا را به نام خود کرد. در آن سال او رقیبی داشت به نام "کنی داگلیش" او چهره اصلی تیمی بود که 8 سال بر اروپا سلطه داشت. داگلیش در لیورپول سه بار قهرمان اروپا شد. زننده گل فینال جام باشگاه های اروپای سال 1978 بود و در همان سال 31 گل برای قرمز ها به ثمر رساند. در سالی که اروپایی ها در میان چهار تیم اول جام جهانی جایی نداشتند کینگ کنی شانس اول توپ طلا به حساب می آمد. اما در کمال شگفتی داگلیش هشتم شد و جایره اول به بازیکنی رسید که داگلیش جانشین او در لیورپول بود، "کوین کیگان" از باشگاه هامبورگ. کیگان در آن سال به همراه هامبورگ فقط 6 بار گلزنی کردو به رتبه ای بهتر از دهم هم نرسید. شاید لیورپولی ها وقتی در سوپر کاپ اروپا 1978 با نتیجه 6 بر 0 هامبورگ را شکست دادند قصد داشتند به اروپا بفهمانند که چه کسی برای رسیدن به بام اروپا محق تر بوده.
از دیگر ستارگان فوتبال مدرن این سال ها که دستش از توپ طلا کوتاه ماند "رائول گونزالس" است. افسانه سانتیاگو برنابئو بااینکه در رده ملی موفقیت قابل ذکری را به دست نیاورده. اما زدن 235 گل، 5 قهرمانی در لا لیگا، 3 جام اروپایی و خلق لحظه های رؤیایی بی شمار در ترکیب مادرید او را تبدیل به کاندیدایی می کند که می بایست حد اقل یک بار مرد سال اروپا لقب می گرفت. بهترین عنوان او رسیدن به جایگاه دومی در سال 2001 بود، فصلی که او با شکستن رکورد خودش در گلزنی به همراه رئال مادرید قهرمان لا لیگا شد. شاید آن سال او از اوونی که توپ طلا را بدست آورد لایق تر بود، اما در آن سال هیچ کدام این دو به اندازه الیور کان شایسته رسیدن به طلایی ترین توپ اروپا نبودند.
در طول این سال ها انتخاب مرد سال اروپا همواره با شک و شبهاتی روبرو بوده که بحث در مورد همه آن ها خود مجالی جدا گانه را می طلبد. در سال 1991 "دژان ساویسویچ" از تیم ستاره سرخ بلگراد به نظر شایسته تر از ژان پیر پاپنی می آمد که جایزه اول را برد. یا در سال 2010 وسلی اشنایدر می بایست از رقیب خود ساموئل اتوئو پیشی می گرفت. با اینکه در آن سال ساموئل اتوئو دو گل را در فینال های لیگ قهرمان اروپا به ثمر رساند، اما همزمان اشنایدر هلندی ارزش هایی را نشان داده بود که نمی شد برای انتخاب اول آن ها را لحاظ نکرد.
این اسامی که گفته شد، همه نام هایی هستند که غیبتشان در میان برندگان جایزه بهترین بازیکن اروپا از ارزش این جایزه می کاهد. وقتی نام بزرگترین هافبک تارخ فوتبال جایی در لیست نه چندان بلند برندگان توپ طلا ندارد، قطعا مشکلی وجود دارد. ضعفی که شاید "لیونل مسی" هم به آن پی برده و او را به نتیجه رسانده که او توپ طلا را با ژاوی نصف کند.

[برای مشاهده لینک ها شما باید عضو سایت باشید برای عضویت در سایت بر روی اینجا کلیک بکنید]